Duurzaam en slim ventileren in de gestapelde bouw 

Een innovatief totaal-ventilatieconcept voor de gestapelde woningbouw. Duurzaam, slim en comfortabel. Met het CERA ventilatie-totaalconcept gooit Barcol-Air uit Purmerend al sinds 2018 hoge ogen in de gestapelde woningbouw. In dit artikel licht commercieel manager Lars Wiersma het systeem én alle voordelen toe. ‘’Een f-control van 0,4 is altijd een goede binnenkomer!”, lacht hij, waarna hij ons meer vertelt over de unieke techniek die al in vele bijzondere projecten is toegepast.

“CERA staat voor Central Energy Recovery Airflow. Het is een uniek centraal ventilatiesysteem dat wij samen met adviesbureau Hiensch Engineering hebben ontwikkeld”, vertelt hij. “Aangescherpte wet- en regelgeving vereisen sinds enkele jaren dat nieuwbouwappartementen worden uitgerust met vraaggestuurde ventilatiesystemen. Binnen dit kader bieden wij met het CERA-systeem de perfecte oplossing.”

De werkwijze van het systeem is helder: de in het appartement geïnstalleerde CERA-unit regelt de luchthoeveelheid voor zowel de toevoer als de retour. De CO2-sensoren die in de verschillende ruimten zijn gemonteerd, staan garant voor voldoende verversing van de ruimtelucht. Daarnaast kunnen puls-schakelaars en hygrostaten worden toegepast om het systeem (tijdelijk) in de maximale stand te laten ventileren. De filters, ventilator én warmtewisselaar zijn geïntegreerd in een centrale luchtbehandelingsunit (WTW-unit) op het dak of in de technische ruimte. Dit resulteert in een uiterst stille en onderhoudsvrije woninginstallatie, bij een aanzienlijk lager energiegebruik door het totale ventilatiesysteem.

“BENG-berekeningen zijn een belangrijk onderdeel bij de vergunningsaanvraag van nieuwe woongebouwen”, licht Wiersma toe. “Het CERA-systeem draagt hieraan bij en is als 1- of 2-zonesysteem uit te voeren. Het 2-zonesysteem behaalt een f-control score van 0,4. Hierbij kunnen tot maximaal zes CO2-sensoren in afzonderlijke ruimten worden aangesloten.”

Het CERA-systeem staat geregistreerd bij de Stichting Bureau Controle en Registratie Gelijkwaardigheid (BCRG) en is opgenomen in de bekende databanken/bibliotheken. Hierdoor zijn BENG-berekeningen met Uniec 3, VABI of BINK eenvoudig te maken. Uitgaande van de regelfactor voor luchthoeveelheid, is het CERA-systeem op dit moment het zuinigste systeem zijn soort. 

Een groot voordeel van centraal ventileren is volgens Wiersma de gelijktijdigheidsfactor. “Omdat de CERA-units in de woning zelf geen ventilator hebben en de ventilatoren in de centrale WTW continu in deellast draaien, zijn besparingen van 30-50 procent ten opzichte van conventionele systemen mogelijk. Monitoringsdata van reeds opgeleverde projecten toont zelfs aan dat het systeem nóg zuiniger functioneert dan van tevoren gedacht!”

Eind 2022 is de firma Rosenberg onderdeel geworden van de HC Groep, waartoe ook Barcol-Air behoort. Hierdoor ontstaan nieuwe synergievoordelen. “Juist in deellast werken de luchtbehandelingskasten van Rosenberg optimaal samen met het CERA-systeem”, weet Wiersma. “Wanneer luchtstromen door een WTW worden geleid, zijn de kasten erg efficiënt in het uitwisselen van energie. Zo kan in de wintermaanden alle energie (warmte) uit de binnenlucht worden benut om de koude buitenlucht alvast voor te verwarmen. In de zomer werkt dit proces precies andersom.”

Binnen de gemeentelijke grenzen van onze grote steden zijn nauwelijks nog geschikte bouwlocaties te vinden, waardoor gebouwen de hoogte in moeten. Woontorens met enkele honderden woningen zijn inmiddels geen uitzondering meer. Voor de gestapelde woningbouw is het CERA-ventilatiesysteem inmiddels een gevestigde naam. “Er zijn al veel prachtige referentieprojecten met ons CERA-systeem opgeleverd”, vertelt Wiersma met gepaste trots. “Grote projecten zoals Rhapsody in Amsterdam of de Zalmhaven in Rotterdam (de hoogste woontoren van de Benelux) vullen ons portfolio, maar ook bij kleinere projecten zijn wij steeds vaker betrokken.”

“Ons CERA-systeem is ontwikkeld en blijft zich ontwikkelen met projectontwikkelaars, installateurs, gebouwbeheerders en bewoners in gedachten”, aldus Wiersma: ”Daarbij wegen naast de energieprestaties ook de initiële investeringskosten, Total Cost of Ownership (TCO), installatie- en onderhoudsgemak en uiteraard een gezond binnenklimaat en bewonerscomfort mee.” Berekend is dat bij het CERA-systeem het omslagpunt voor de initiële investering ten opzichte van decentrale systemen rond de 30 appartementen per woontoren ligt; de TCO zelfs al rond de 25 stuks. “Dat klopt wel ongeveer”, bevestigt Wiersma. “Als er gebruik kan worden gemaakt van EIA- of SVVE-subsidies, ligt het wellicht nog iets lager.” Wanneer gekozen wordt voor een individuele of decentrale ventilatiebox met een buitenluchtaansluiting, ventilator, filter en warmtewisselaar per woning brengt dit veel installatiewerk, tijd en kosten met zich mee. Naast het risico op geluidsklachten moeten deze ventilatieboxen ook jaarlijks onderhouden worden. Volgens Wiersma worden deze uitdagingen met het CERA-systeem doeltreffend ondervangen. “Het is een fluisterstil systeem, dat ook flink op montagetijd en onderhoudskosten bespaart. Voor onderhoudspartijen is het bovendien fijn dat er geen frequent regulier onderhoud met bewoners afgestemd hoeft te worden. Door het ontbreken van ventilatoren en filters in de appartementen wordt bezoek achter de voordeuren tot een minimum beperkt.”

De CERA-units worden stekkerklaar geleverd. Iedere unit krijgt een sticker met het juiste bouw-/huisnummer en is per project en per woning voorgeprogrammeerd, op basis van de vereiste debieten, het betreffende aansluitschema en de regeltechnische omschrijving.

Een groot deel van het succes van het CERA-systeem komt voort uit de betrokkenheid van het bedrijf in alle fasen van een project. Wiersma geeft een voorbeeld van de projectbegeleiding van installateurs. “Zowel op commercieel als technisch vlak denken wij altijd mee”, vertelt hij. “Dat zijn wij gewend vanuit de utiliteitsprojecten, waar wij al sinds 1983 bij betrokken zijn. Deze lijn trekken wij nu graag door naar de woningbouw. Zo zorgen wij natuurlijk dat ons aanbod overeenkomt met de eisen uit het bestek, maar nog belangrijker en omdat CERA een relatief nieuw concept is, organiseren wij sessies over de projectie van alle onderdelen en het inregelen en aansluiten van het systeem. Ook delen wij actief ervaringen, waar installateurs rekening mee kunnen of moeten houden.”

Centrale ventilatiesystemen voor de gestapelde woningbouw in het algemeen, en CERA in het bijzonder, krijgen steeds meer tractie door aanscherpende wetgeving en gebruikersverwachtingen. Door betrokken te luisteren naar haar stakeholders, garandeert Barcol-Air succesvolle projecten en kijkt het bedrijf uit naar toekomstige ontwikkelingen.

Barcol-Air heeft CERA-units in het assortiment tot 700 m3/h, maar doordat er steeds meer kleinere woonunits worden gebouwd, neemt de vraag naar units tot maximaal 250 m3/h sneller toe. “Daarom hebben wij onze kleinste 1- en 2-zoneversies in EPP materiaal uitgevoerd, waardoor deze makkelijk te hanteren zijn en daarnaast ook nog eens duurzaam geproduceerd kunnen worden”, aldus Wiersma. “Wij zien een toenemende vraag naar integraties met gebouwbeheersystemen. Binnen HC Groep werken wij nauw samen met HC RT (onze regeltechnische collega’s). Zij kunnen de visualisatie van het systeem verzorgen en leveren daarnaast oplossingen waarmee de energieprestaties, onderhoudsintervallen voor de centrale WTW en eventuele storingsmeldingen kunnen worden gemonitord. Dit levert voor eigenaren veelal aanzienlijke kostenbesparingen op voor het gebouwbeheer. Daarnaast houden wij continu alle ontwikkelingen van de rook- en brandveiligheidsrichtlijnen voor ventilatiesystemen nauwlettend in de gaten en verwachten wij binnenkort met een toepassing op de markt te komen die naadloos aansluit bij het CERA-systeem.”

2023 is een bijzonder jaar voor Barcol-Air. De distributeur en producent van hoogwaardige luchtverdeelcomponenten en naregelsystemen viert haar 40-jarig jubileum én staat tevens stil bij 5 jaar ventileren met het CERA-systeem. Het bedrijf maakt sinds 2006 onderdeel uit van de HC Groep. Binnen deze groep zijn alle disciplines op het gebied van binnenklimaattechniek geclusterd. Van parkeergarageventilatie tot en met klimaatplafonds, luchtbehandelingskasten en gebouwautomatisering.