Wanneer douchen niet kan, moeten we de installatie blijven spoelen!

Sinds de start van de coronacrisis wordt alles in het werk gesteld om de verspreiding van het virus te beperken. Gedurende meerdere en langere periodes werden publieke en commericële gebouwen verplicht gesloten. Dit bezorgde gebouwbeheerders en facility managers heel wat kopzorgen. Eén aandachtspunt mocht daarbij niet vergeten worden: een langdurige sluiting heeft gevolgen voor de drinkwaterinstallatie. Onderhoud aan deze drinkwaterinstallaties moest en moet te allen tijde blijven doorgaan. Want wanneer deze niet meer of gedeeltelijk in gebruik zijn, kunnen bacteriën zich gemakkelijk vestigen in de biofilm.

De legionellabacterie veroorzaakt de veteranenziek te, een luchtweginfectie die mensen met chronische ademhalingsproblemen en mensen met een verzwakt immuunsysteem treft. De bacterie komt van nature voor in water en ontwikkelt zich daar waar stilstaand water en een bron van voedingsstoffen aanwezig zijn, zoals bij biofilm in leidingen of in verroeste wateropslagtanks. De bacterie vermenigvuldigt zich bij temperaturen van 20-45°C en kan bij inademing in aërosolvorm schadelijk zijn. Scholen, zwembaden, sportclubs en horecagelegenheden zijn voorbeelden van publieke gebouwen waar het gebruik van de sanitaire voorzieningen intensief is. In tijden van vakantie of langdurige sluiting wordt het drinkwater echter (bijna) niet gebruikt, waardoor biofilmvorming in de leidingen versneld kan optreden. Grotere commerciële gebouwen hebben vaak facilitaire teams voor het opstellen en uitvoeren van een legionellapreventieplan, maar in kleinere gebouwen ligt de verantwoordelijkheid bij de eigenaren. Op hun beurt vertrouwen zij op lokale expertise om ervoor te zorgen dat hun installatie voldoet aan de regelgeving. De oplossingen zijn eenvoudig: voorkom dat het water temperaturen bereikt waarbij bacteri ën zich vermenigvuldigen* en voorkom waterstagnatie in de installatie.

Het is verplicht in elk publiek gebouw de bacteriologische kwaliteit van het water in het net te controleren, door regelmatig monsters af te nemen en analyses uit te voeren. Wat betreft de aanwezigheid van legionella in het water dienen bijkomende tests te worden uitgevoerd wanneer waarden van > 1.000 Kolonie Vormende Eenheden per liter (KVE/L) wo rden gemeten en curatieve maatregelen te worden opgestart vanaf 10.000 KVE/L. De geldende reglementering duidt stilstaand water in de sanitaire installatie aan als bevorderend voor bacteriegroei. Daarom is het gebruik van ringleidingen, of een gesloten kringloop, ten strengste aanbevolen. De Europese norm NF EN 806-5 stelt bovendien dat delen van de installatie die zelden worden gebruikt, regelmatig gespoeld dienen te worden. De aanbevolen interval is eenmaal per week. De Duitse richtlijn van april 2013, Hygiene in Trinkwasser-Installationen VDI/DVGW 6023, vereist maatregelen voor het verversen van water na meer dan 72 uur onderbroken gebruik van de sanitaire installatie.

Drinkwaterbedrijven adviseren daarom gebouwbeheerders hun legionellapreventieplan goed te blijven uitvoeren. Ook aan bedrijven zonder (verplicht) legionellapreventieplan wordt geadviseerd leidingen goed door te spoelen alvorens ze weer in gebruik te nemen. Dit kan door alle kranen even te openen en het water een minuut lang rustig te laten stromen. Handmatig spoelen is echter arbeidsintensief en kostbaar, vooral bij grotere installaties.

De Algemene voorschriften voor leidingwaterinstallaties (NEN 1006) stellen dat warm water geproduceerd moet worden van maximaal 70°C, met een temperatuur van het circulatiewater van 60°C. Bij deze temperatuur sterft 90% van de bacteriën binnen 5 minuten*. Als de temperatuur onder deze richtlijn daalt, neemt het risico op bacteriegroei toe. Complexe systemen en lange buisleidingen leiden tot temperatuurdalingen en verhogen het risico op besmetting. Om dit risico te beperken, moet de lengte van uittapleidingen tot een minimum worden beperkt. Isolatie van de leidingen voorkomt warmteverlies en waar koud- en warmwaterleidingen naast elkaar lopen, zal isolatie de warmteoverdracht tegenhouden waardoor wordt voorkomen dat de temperatuur van het koud water stijgt tot boven de 20°C en de legionellabacteriën niet langer inactief zijn*.

DELABIE voelt zich sterk betrokken bij de bestrijding en preventie van bacteriegroei en biedt een rui me waaier aan technische oplossingen aan. Zo biedt een centrale thermostaat de gebouwbeheerder de mogelijkheid om de voorgeschreven temperaturen in het net aan te houden en de veiligheid van gebruikers te verzekeren. De thermostaat dient een antiverbrandingsveiligheid te hebben die verzekert dat het warme water automatisch en onmiddellijk wordt afgesloten als het koude water uitvalt en omgekeerd. Door daarnaast te kiezen voor elektronische wastafelkranen die zijn uitgerust met een periodieke spoeling, wordt waterstagnatie en dus ook bacteriegroei voorkomen. Een automatische spoeling activeert zichzelf namelijk elke 24 uur na het laatste gebruik en spoelt gedurende 60 seconden. Een antistagnatie elektroventiel, zonder rubberen membraan waarachter steeds een kleine hoeveelheid stilstaand water achterblijft, is een bijkomend voordeel in de strijd tegen bacteriegroei. Vandaag introduceert DELABIE het nieuw elektronisch thermostatisch douchepaneel. Bij dit douchepaneel, eveneens uitgerust met de intelligente periodieke spoeling, komt het water rechtstreeks uit het warm waterleidingnet aan de vooropgestelde 60°C en wordt gemengd met koud water. De thermostatische mengkraan is geïntegreerd in de douchekop waardoor gemengd water aan 38°C meteen geleverd kan worden. Er bevindt zich geen gemengd water tussen de gesloten kringloop en de douche. Ook is er geen waterstagnatie in het paneel. Ook toiletsystemen met directe spoeling zijn specifiek ontworpen voor openbare sanitaire ruimtes met een hoge bezoekfrequentie. Doordat de spoeling direct is aangesloten op het waternet, is er geen reservoir met stilstaand water, en dus geen kalkaanslag of ophoping van onzuiverheden, waardoor er geen elementen aanwezig zijn die de bacteriegroei bevorderen.

Indien er door langdurige sluiting van de installatie verontreiniging van het water blijkt, kunnen waterfilters aan het tappunt gebruikt worden als tijdelijke controlemaatregel, totdat er een permanente en veilige oplossing is aangebracht. BIOFIL antibacteriële filters voor specifiek gebruik met een levensduur van 2 maanden zorgen voor gemoedsrust voor zowel de gebouwbeheerder als voor de gebruiker. Dankzij de innovatieve holle-vezel-membraantechnologie om het water te microfilteren, hebben deze filters een groot filteroppervlak voor grotere watervolumes en een hoge weerstand t egen verstopping, terwijl ze toch zeer compact zijn. Deze waterfilters aan het tappunt zijn zowel beschikbaar voor wastafel- als douchekranen. Het belang van legionellapreventie staat reeds lang stevig op de volksgezondheidsagenda. Het risico op legionellabesmetting verminderen in publieke gebouwen brengt specifieke uitdagingen met zich mee voor de veiligheid van de gebruiker en voor het systeemontwerp. Door de risico’s te begrijpen en producten te installeren die specifiek zijn ontwikkeld om deze uitdagingen aan te gaan, kan het risico op besmetting en verbranding gemakkelijk worden overwonnen. *