De school is aan zet

Honderden Nederlandse scholen en kinderdagverblijven liggen binnen een straal 150 meter van een drukke weg, waardoor de lucht erg vervuild is en niet voldoet aan de hernieuwde richtlijn van de GGD. Volgens de gezondheidsdienst is er zelfs sprake van een ‘verhoogd risico voor de volksgezondheid’. De lucht voldoet weliswaar aan Europese normen voor luchtkwaliteit, maar níet aan de advieswaarden van de WHO, die veel strenger zijn. Volgens de GGD lopen kinderen hierdoor een groot risico op luchtwegaandoeningen zoals astma, COPD en zelfs longkanker.

Gemeenten beslissen zelf of ze de hernieuwde GGD-richtlijn vertalen naar beleid, waaraan op dit moment slechts 8 gemeenten gehoor hebben gegeven. Dit betekent dat 97,6% van de gemeenten nog geen beleid heeft! Bovendien is het beleid alleen van toepassing op nieuwe locaties. Hoe zit het dan met onze bestaande schoolgebouwen? Het antwoord is simpel: scholen zullen zélf de handschoen moeten oppakken om hun binnenluchtkwaliteit fris én gezond te maken.

Om de luchtkwaliteit in Nederland permanent te verbeteren, worden tal van initiatieven genomen. Ook op overheidsniveau. Een mooi voorbeeld is het Schone Lucht Akkoord, waarbinnen het Rijk, provincies en gemeenten maatregelen nemen om luchtverontreiniging te beperken. Euromate en Air Group onderschrijven het belang hiervan en zien graag dat de doelstellingen worden doorgetrokken naar onze binnenlucht.

Als het gaat om luchtcomfort en luchtkwaliteit in schoolgebouwen, dan wordt vaak het Programma van Eisen Frisse Scholen gevolgd, waarin gefocust wordt op de thema’s energie, luchtkwaliteit, temperatuur, licht en geluid. Binnen luchtkwaliteit staan met name luchthoeveelheden, CO2-concentraties en deeltjesconcentraties (ppm) centraal. Een belangrijk thema dat hier in 2021 aan is toegevoegd, is fijnstof. In het PvE zijn zowel eisen voor filters als voor het bouwen of renoveren op belaste locaties opgenomen. De eisen voor de kwaliteit van de toevoerlucht zijn aangepast aan de huidige bouwpraktijk. Beschreven wordt dat de aanvoer van verse buitenlucht moet plaatsvinden op het dak of aan de verkeersluwe zijde. Maar ook dat mechanische ventilatiesystemen op belaste locaties voorzien moeten zijn van filters in de toevoerlucht met een rendement (ePM1) van minimaal 80%. Euromate en Air Group gaan hierin een stap verder, om te voorkomen dat ook de fijnste vervuiling onverhoopt met de ventilatie mee van buiten naar binnen wordt gehaald.

Uit onderzoek van Prof. dr. ir. Bert Blocken, hoogleraar bouwfysica aan de TU Eindhoven en KU Leuven blijkt dat luchtreinigers met de juiste mechanische filters de aerosolniveaus in een lokaal met wel 90% kunnen terugdringen. En die terugdringing is hard nodig! Wanneer een school voldoet aan de actuele Bouwbesluiteisen voor ventilatie, dan wordt de lucht slechts 1 tot 1,5 keer per uur ververst. Dit is weliswaar afdoende om het CO2-niveau in balans te houden, maar níet om leerlingen en onderwijzend personeel te beschermen tegen fijnstof en pathogenen. Om echt comfortabel en veilig te kunnen leren en werken, is een luchtverversing of filtering van 5 tot 6 keer per uur noodzakelijk.

Om de lucht elke 10 minuten te verversen, zetten veel scholen de ramen open. Uit onderzoek van een ingenieursbureau in opdracht van Euromate blijkt dat hiermee op een gemiddelde winterse dag 6 tot 6,6 m³ gas per lokaal per dag naar buiten verloren gaat! Bovendien halen de scholen – zeker in stedelijke gebieden – op deze manier enorm veel fijnstof, uitlaatgassen en andere verontreinigingen naar binnen. Een oplossing voor bestaande scholen kán zijn om te investeren in een ventilatiesysteem dat 5 keer krachtiger is dan het huidige systeem. Echter heeft de installatiebranche uitgerekend dat zij tot minimaal 2050 nodig heeft om alle scholen aan te passen. En dan hebben we het nog niet gehad over de enorme bouwkundige ingrepen én hoge verbruikskosten (energiekosten) voor de nieuwe ventilatie-installatie! De standalone luchtreinigers van Euromate en lokaalgerichte klimaatoplossingen van Air Group gaan hier doeltreffend de strijd mee aan.

Door ventilatie en recirculatie te combineren, kunnen scholen de gewenste ventilatievoud bereiken zónder dat grote investeringen, ingewikkelde vergunningstrajecten en ingrijpende bouwkundige aanpassingen nodig zijn. Dit resulteert in een zeer gunstige TCO. Samen met de school, huisinstallateur en dealerpartners inventariseren Euromate en Air Group hoe de ventilatie op lokaalniveau geoptimaliseerd kan worden. Bijvoorbeeld door de bestaande ventilatie-installatie te reinigen, verbeteren en versterken kan een flinke slag worden gemaakt. Datzelfde geldt voor de montage van speciale (HEPA-)filters in de ventilatiekanalen, die zorgen dat fijnstof en andere deeltjes niet meer in de atmosfeer van de klas terechtkomen. In combinatie met de juiste luchtreiniger zorgen deze aanpassingen voor een hoger comfort én een veilige en gezonde binnenluchtkwaliteit. 

De luchtreinigers van Euromate werken volgens het recirculatieprincipe, waarbij warme binnenlucht in plaats van koude buitenlucht wordt aangezogen. Hierdoor is warmteverlies niet aan de orde. Sterker nog: de warmte wordt juist beter door de ruimte verspreid, waardoor een energiezuinige school mogelijk wordt. Een speciaal filterpakket haalt alle vervuiling uit de lucht, waardoor een homogene en schone luchtstroom ontstaat. Zónder geluidsoverlast. Omdat de luchtreinigers in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar zijn, wordt voor ieder lokaal een passende oplossing geboden. Een simpele stroomaansluiting is voldoende, waardoor de standalone luchtreinigers heel eenvoudig en snel aan het eind van de schooldag, in het weekend of in de vakantie geïnstalleerd kunnen worden.

Om het belang van ventilatie en recirculatie nog beter en breder onder de aandacht te brengen, neemt Euromate deel aan diverse initiatieven en onderzoeksprogramma’s zoals CLAIRE (Clean Air for Everyone, het recent afgerond Belgisch-Nederlandse onderzoek ‘luchtreiniging in de klas’, dat inmiddels is opgegaan in CLAIRE en MIST (MItigation STrategies for Airborne Infection).