Al vanaf de nieuwbouw eind jaren ‘90 wordt het iconische Toren op Zuid gebouw van architect Renzo Piano in Rotterdam bewoond door KPN, leverancier van telecommunicatie- en ICT-diensten, die heeft besloten hier ook de komende jaren te blijven. Het bijna 20.000 m2 grote pand wordt het nieuwe hoofdkantoor en is daarom gefaseerd aangepast aan het moderne kantoorgebruik. Op plintniveau is een uitbreiding van ca. 3.000 m2 gerealiseerd, waar o.a. een restaurant, Experience Center en auditorium zijn ingericht. In de bestaande toren van 22 verdiepingen zijn de bestaande installaties opgewaardeerd en verduurzaamd, terwijl het plintgebouw nieuwe zichtinstallaties heeft gekregen.
De werkzaamheden zijn uitgevoerd door bouwkundig aannemer Dura Vermeer en installateur Bosman Bedrijven, die hierbij werden ondersteund door o.a. Deerns (installatieadvies), DGMR Adviseurs (brandbeveiliging en akoestiek), V8 architects en Royal HaskoningDHV (constructeur). “In dit project waren wij verantwoordelijk voor alle werktuigbouwkundige, elektrotechnische, regeltechnische en brandbeveiligingsinstallaties, zowel in de renovatie als in de nieuwbouw”, vertelt Gerard Horenberg, projectmanager bij Bosman Bedrijven. “Van de rioleringsinstallatie, gekoeld waterinstallatie en alle klimaat-installaties tot en met de sprinklerinstallatie, brandmeldinstallatie, beveiligingsinstallaties, energievoorziening en ventilatie van de parkeerkelder.” De renovatie van de toren was als eerste gereed. “Van de 3e tot en met de 22e verdieping hebben wij alle sanitaire toestellen vervangen en de verlichting vernieuwd. Bovendien hebben we de fancoilunits en roosters in de kantoren vervangen. In de spreekkamers en vergaderruimtes hebben we variabel- of constant volume-units aangebracht, waarbij het klimaat op basis van resp. CO2 of temperatuur wordt geregeld. Alle units zijn aangesloten op de bestaande infrastructuur en luchtbehandelingskasten in het gebouw.”
Alle draaiende delen, filters en regelingen in de luchtbehandelingskasten zijn vervangen, vertelt Horenberg, wat tevens geldt voor de verwarmings- en koelbatterijen. “Bepaald geen sinecure, vanwege de afmetingen en het gewicht van de batterijen (2,90 meter hoog, 800 kilo per stuk). We hebben het afblaasrooster en afblaasplenum moeten verwijderen om transport via de buitenkant van het gebouw mogelijk te maken.” Alle motoren in de luchtbehandelingskasten zijn vervangen door frequentiegeregelde motoren. “Daarbij zijn alle kasten van binnen volledig gereinigd en gecoat. En ook het bestaande kanalenwerk (aanvoer, retour, toiletafzuigingen) is inwendig door ons gereinigd.”
Minimale overlast
De luchtbehandelingskasten bevinden zich in de technische ruimte op de 18e verdieping. Op de 23e verdieping is een deels open technische ruimte gemaakt, waar twee koelmachines staan. “Eén van deze koelmachines was enkele jaren geleden al vervangen, de tweede hebben wij vernieuwd”, aldus Horenberg. “Ook dit had een behoorlijke impact. Tijdens onze werkzaamheden bleef het kantoor namelijk in gebruik, waardoor we onze werkzaamheden gefaseerd hebben moeten uitvoeren. Gelijktijdig met de 1.000 kW koelmachine hebben we de regelinstallatie van het gebouw vervangen, om de overlast voor alle medewerkers zoveel mogelijk te beperken.”
In de voormalige werkkasten op de verdiepingen is een zesde lift geïnstalleerd, met als gevolg dat de grote transportleidingen in deze werkkasten verplaatst moesten worden naar de kantoorruimtes. In de toiletgroepen zijn de verlaagde plafonds in tact gebleven. Horenberg: “In de rest van de toren zijn alle plafonds verwijderd om het pand een meer industrieel karakter te geven. Alle installaties zijn hierbij gespoten in een lichtgrijze kleur. Op 2,65 meter zijn de verlichtingsarmaturen en inblaasroosters aangebracht, daaronder is alles in wit uitgevoerd.”
De onderste drie verdiepingen (bouwkundige kern) van de kantoortoren zijn in tact gebleven. De inwendige ruimten zijn geheel gestript, vertelt Horenberg. “Om de bestaande bouwkundige kern is een nieuwe glazen plint gerealiseerd waarin o.a. een restaurant, auditorium, Experience Center en kantoren zijn ingericht.” Op de begane grond is gekozen voor vloerverwarming en vloerkoeling. “De rest van de ruimtes wordt geklimatiseerd middels lucht. Hiervoor hebben we vier luchtbehandelingskasten geplaatst. In de ruimtes zijn variabel- en constant volume-units geïnstalleerd, evenals wervelroosters die voor een optimale luchtverdeling zorgen.” De cv- en gekoeld waterinstallaties zijn gekoppeld aan de bestaande installaties in de toren, wat tevens geldt voor de sprinklerinstallaties. De traforuimten, die zich eerst buiten het gebouw bevonden, zijn vanwege de nieuwbouw in het plintgebouw geïntegreerd. “De trafo’s hebben hun eigen ventilatie-installatie gekregen, om te voorkomen dat de ruimten te warm worden. Per trafo is een temperatuursensor gemonteerd en gekoppeld met het gebouwbeheersysteem, zodat de olietemperatuur in de trafo’s 24/7 gecontroleerd kan worden.”
In het plintgebouw zijn alle installaties als zichtwerk uitgevoerd en gespoten in Ral 9010.
Tekst Lieke van Zuilekom | Beeld Maureen Mijne
Projectinfo
Beter binnenklimaat voor medewerkers Toren op Zuid
Om de kwaliteit van het binnenklimaat van een gebouw op peil te houden, is regelmatig onderhoud van het luchtbehandelingssysteem noodzakelijk. Gebeurt dat niet, dan kunnen de medewerkers klachten ontwikkelen als hoofdpijn en verstopte luchtwegen. Reinigen verlengt bovendien de levensduur van een luchtbehandelingssysteem.
Installateur Bosman Bedrijven schakelde Cleaning Air Service in om de luchtkanalen in de Rotterdamse Toren op Zuid, die in 2017 werd gerenoveerd, te reinigen. Een flinke klus voor de in Rotterdam gevestigde specialist op het gebied van reinigen en conditioneren van luchtbehandelingssystemen. “Het heeft ons drie maanden gekost om alle toe- en afvoersystemen te reinigen. Ze waren erg smerig, waarschijnlijk zijn ze nooit eerder schoongemaakt”, vertelt eigenaar Shamie Goeptar. Hij startte zijn bedrijf in 2006, nadat hij jarenlang ervaring met dit werk had opgedaan binnen een installatiebedrijf. Naast het reinigen en coaten van luchtkanalen en luchtbehandelingskasten, houdt Cleaning Air Service zich bezig met het reconditioneren van LBK’s en het reinigen en coaten van condensors en batterijen. Het werkgebied bestrijkt heel Nederland. Opdrachtgevers zijn particulieren en installatiebedrijven.
Bouwinfo
Opdrachtgever
REAL I.S. AG
Bouwdirectie
Savills
Architect
V8 architects
Constructeur
Royal HaskoningDHV
Bouwkundig aannemer
Dura Vermeer
Advies brandbeveiliging en akoestiek
DGMR
Advies installaties
Deerns
Installaties
Bosman Bedrijven
