Op 15 november 2019 is het nieuwe hoofdkwartier van het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) in Amsterdam opgeleverd. Bouwcombinatie EMA, een samenwerking tussen de bouwbedrijven Dura Vermeer en Heijmans, was verantwoordelijk voor het ontwerp en de realisatie van het kantoorgebouw, waarvan het Rijksvastgoedbedrijf eigenaar is. Zij zullen ook nog 20 jaar instaan voor het onderhoud van het gebouw. Samen met de vele onderaannemers en leveranciers realiseerden ze een huzarenstukje, dat in Nederland nog nooit eerder vertoond is.
Het Europees Geneesmiddelen Agentschap (European Medicines Agency – EMA), opgericht in 1995, is verantwoordelijk voor de wetenschappelijke beoordeling van geneesmiddelen voor mens en dier en bewaakt ook de kwaliteit ervan. De organisatie was tot voor kort gevestigd in Londen, maar door het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie moest de organisatie op zoek naar een nieuwe locatie. In de marge van een bijeenkomst van de Raad van de Europese Unie in november 2017 werd besloten dat het EMA in 2019 naar Amsterdam zou verhuizen. Daarvoor had de Rijksoverheid wel de belofte gedaan dat het nieuwe kantoor op 15 november 2019 klaar zou zijn. Sinds maart 2019 was de organisatie gehuisvest in het Sparkgebouw in Sloterdijk; tijdens de kerstperiode stond de verhuizing naar het nieuwe gebouw op de planning. Sinds januari 2020 is de organisatie hier volledig operationeel.
Het nieuwe kantoor van het EMA op de Zuidas, eigendom van het Rijksvastgoedbedrijf, is meer dan 80 meter hoog en heeft een oppervlakte van ongeveer 40.000 m² met ruimte voor 1.300 werkplekken en 7 grote vergaderzalen, verspreid over 19 verdiepingen. “Het voorontwerp is van de hand van architect Fokke van Dijk van het Rijksvastgoedbedrijf en steunt op een relatief strakke en zakelijke vormgeving. Dit ontwerp was al vooraf uitgewerkt als onderdeel van het bidbook naar de EU toe, om te tonen hoe EMA gehuisvest zou worden, wanneer Nederland als nieuwe thuisbasis zou worden gekozen”, stelt Petra Lutke Schipholt van het Rijksvastgoedbedrijf. “In maart 2018 ondertekenden we een contract met Dura Vermeer, dat samen met Heijmans onder de naam Bouwcombinatie EMA verantwoordelijk werd voor de bouwkundige realisatie en installatietechnische voorzieningen én voor een onderhoudsperiode van 20 jaar.”
Bouwcombinatie EMA werkte onder meer samen met MVSA Architects, OKRA Landschapsarchitecten, Fokkema & Partners Architecten, Van Rossum Raadgevende Ingenieurs BV, DWA, DGMR, SDR Elektrotechniek en Van Dorp. In mei 2018 werd de eerste paal geslagen en vanaf dat moment moest alles in een razendsnel tempo gerealiseerd worden. Het gebouw moest immers 1,5 jaar later al opgeleverd worden, terwijl dergelijke projecten in de regel 3 tot 3,5 jaar in beslag nemen. Het team zette dan ook alles op alles om die belofte waar te maken.
“Om snel te kunnen starten met de realisatie, hebben we het voorlopige ontwerp in logische bouwonderdelen, zoals kern, gevel en afwerking/inrichting opgesplitst. Zo liep het verdere ontwerp van de verschillende delen door elkaar en konden de palen al geboord worden, terwijl andere onderdelen nog definitief ontworpen moesten worden. Ook hebben we gebruik gemaakt van bouwkundige technieken waarmee we veel tijd konden besparen, zoals glijbekisting voor de realisatie van de betonkern en geprefabriceerde elementen, zoals leidingen, verhoogde vloeren en gevelpanelen”, licht Frans Rombouts van Bouwcombinatie EMA toe. “Dankzij de glijbekisting kon in ruim 5 weken de betonkern van het kantoor gebouwd worden en zo werd medio september 2018 het hoogste punt bereikt. Vanaf oktober werd gestart met de integratie van de staalconstructie, waarna begin 2019 de gevelpanelen gemonteerd werden. Zodra een verdieping dicht was, werd gestart met de afbouw ervan.” Lutke Schipholt vult aan: “Misschien wel even belangrijk voor het succesvolle verloop van dit project, waren het teamgevoel, het vertrouwen tussen de partners en de scherpe focus van alle betrokken partijen op dat ene doel: de oplevering op 15 november 2019. Onze goede samenwerking heeft bijgedragen aan de vlotte bouw.”
De nieuwe hoofdzetel van het EMA is niet alleen een functioneel gebouw, maar wordt ook gekenmerkt door milieuvriendelijkheid en duurzaamheid. Terwijl het ontwerp van het gebouw zelf relatief strak en zakelijk is, ontwierp OKRA Landschapsarchitecten een weelderig landschappelijk lint met organische vormen vanaf het straatniveau tot bovenin het gebouw. Het begint bij het entreeplein en gaat verder via de daktuin en koffielounge, om zo via een 60 meter hoge groenwand in het atrium de top van het gebouw te bereiken. Dit kantoor krijgt ook een BREEAM ‘Excellent’ certificaat. Verder werd onder meer gekozen voor verschillende duurzame materialen, stadswarmte, lichtsensoren, individuele warmte- en kouderegelingen en een ton van 200 kubiek voor regenwaterrecuperatie.