De nut en noodzaak van Het Nieuwe Telen

Het kabinet trekt dit jaar 77 miljoen euro uit voor energiesubsidies in de glastuinbouw. Met deze subsidies wil het kabinet bedrijven in de glastuinbouw stimuleren om energie te besparen en om te investeren in duurzame technieken. In het Klimaatakkoord heeft de glastuinbouwsector toegezegd om haar CO2-uitstoot te willen verminderen tot 2,2 megaton per jaar in 2030. Om dit doel te bereiken, zal 300 ha aan kassen per jaar gemoderniseerd moeten worden. Een mooie kans voor Het Nieuwe Telen concept van Technokas en de kleppenregisters van Smitsair Luchttechniek.

Technokas ontwerpt en realiseert complete kassenbouwprojecten, klimaatinstallaties en bedrijfsruimten voor ondernemers in heel Nederland. Van ontwerp tot oplevering. “Aanvankelijk gestart als kassenbouwer, zijn we ook al dertig jaar thuis in klimaatinstallaties in de glastuinbouw”, vertelt Freek Batist, projectingenieur bij Technokas. “Vanuit onze vestiging in De Lier bedienen wij vele klanten in het Westland, dat ook wel bekend staat als de ‘Glazen Stad’. Bijvoorbeeld met ons concept voor Het Nieuwe Telen.”

Het Nieuwe Telen werd circa tien jaar geleden geïntroduceerd om het energieverbruik in de glastuinbouw te reduceren. “Om de temperatuur, de CO2-concentraties en het vochtgehalte in een kas te beheersen, wordt veelal gebruik gemaakt van scherminstallaties”, weet Batist. “Het idee van Het Nieuwe Telen is kortgezegd om deze schermen langer dicht te houden, zodat de energie (warmte) in de kas blijft. Dit klinkt heel eenvoudig, maar hierdoor ontstaat wel een risico. Immers kan het vochtgehalte in de kas flink oplopen, door de verdamping van het gewas. Om de luchtvochtigheid in de hand te houden, hebben wij een efficiënte en effectieve ontvochtigingsinstallatie met luchtbehandelingskasten, ventilatoren en transparante luchtverdeelslangen uitgewerkt.”

“Om de luchtvochtigheid in hun kassen op peil te houden, kiezen veel telers er nu nog voor om hun schermen een stukje te openen”, aldus Batist. “Hoewel de luchtvochtigheid in dit geval inderdaad daalt, brengt deze manier van klimatiseren ook grote nadelen met zich mee. Droge en koude lucht van boven het scherm stroomt namelijk ongecontroleerd naar binnen, waardoor kostbare energie verloren gaat. Zeker met de energietarieven van nu kan dit flink in de papieren lopen. Bovendien zorgt de ongecontroleerde luchtstroom voor temperatuurverschillen in de kas, waardoor ook de teeltresultaten negatief beïnvloed worden. Wij gaan hiermee de strijd aan, door de droge en koude buitenlucht juist wél gecontroleerd naar binnen te halen.”

De ontvochtigings- of luchtbehandelingsinstallatie voor ieder project wordt exact op maat uitgewerkt, vertelt hij. “De werking is echter in basis gelijk: een luchtbehandelingskast zuigt via de buitenkleppen de droge, meestal koudere buitenlucht aan en warmt deze indien nodig op tot de juiste temperatuur. Vervolgens wordt de lucht via ventilatoren en luchtverdeelslangen gecontroleerd de kas in geblazen. Hier vermengt de schone en droge lucht zich met de vochtige binnenlucht, waardoor het vochtgehalte daalt.” Via de binnenkleppen kan ook binnenlucht aangezogen worden. “Dankzij de kleppenregisters van 

Smitsair Luchttechniek kunnen de luchthoeveelheden volledig traploos worden geregeld, van 100% buitenlucht tot 100% binnenlucht en alles daar tussenin.” 

De kleppenregisters van Smitsair Luchttechniek worden geïnstalleerd in de buiten- en binnenluchtaanzuigkanalen van de luchtbehandelingskast, vertelt Batist. “Doordat de kleppenregisters contraroterend zijn gekoppeld, zijn zij uitermate geschikt om luchthoeveelheden in te regelen, luchtstromen te mengen en/of luchtstromen geheel af te sluiten.”

Smitsair Luchttechniek produceert en levert robuuste kleppenregisters van staal, roestvaststaal en aluminium. “Technokas maakt voornamelijk gebruik van onze aluminium kleppenregisters”, vertelt Rolf Langeweg, commercieel directeur van Smitsair Luchttechniek en Smitsair Jetsystemen. “Niet verwonderlijk, want de omgeving waarin de kleppenregisters worden toegepast, kan erg vochtig worden. De buiten- en binnenluchtaanzuigkanalen worden in de meeste gevallen namelijk niet geïsoleerd. Aluminium is hier uitstekend tegen bestand; het materiaal is zeer corrosiebestendig.”

De kleppenregisters van Smitsair Luchttechniek bestaan uit een behuizing en aerodynamische lamellen. “Voor de lagering van de lamellen hebben wij een bijzonder product ontwikkeld”, aldus Langeweg. “In plaats van standaard metalen lagers hebben wij heel bewust gekozen voor kunststof lagers in 2 hardheden, die hoge lucht- en lekdichtheidsprestaties garanderen.” Uniek is ook dat het koppelmechanisme van de lamellen zich aan de buitenzijde van de behuizing bevindt. Hierdoor kan de klant heel eenvoudig een servomotor monteren. “Wij helpen klanten graag om de juiste motor hiervoor te selecteren. En ook bij andere vragen, uitdagingen of projectspecifieke wensen staan we klanten graag te woord. Dit is ook een van de redenen dat Technokas jaren geleden al voor Smitsair Luchttechniek heeft gekozen. Ook voor Het Nieuwe Telen.”

Wie kiest voor Het Nieuwe Telen van Technokas, kan de schermen van zijn kas voortaan dicht laten. “Hierdoor wordt geen energie (meer) verspild, terwijl ook het vochtprobleem doeltreffend wordt opgelost”, aldus Batist. “Dit levert aanzienlijke energie- en kostenbesparingen op, terwijl telers tegelijkertijd hun klimaatcondities beter in de hand kunnen houden.”

Recent heeft Technokas Het Nieuwe Telen bijvoorbeeld toegepast in de nieuwbouw van een van de grootste tomatentelers van Nederland: Schenkeveld Tomaten. “De tomatenkwekerij van Schenkeveld in Rijsenhout, nabij Schiphol, bestaat uit 4 kassen van elk 10 hectare, waarvan de laatste 2 in 2021 en 2022 zijn gebouwd”, vertelt Batist. “Om deze nieuwste kassen te klimatiseren, hebben wij  een luchtbehandelingsinstallatie met buitenluchtaanzuiging via het dek gerealiseerd. Hierdoor kon het aantal meters luchtverdeelslangen beperkt blijven, ten opzichte van een installatie aan de gevel.

In totaal hebben wij 64 luchtbehandelingskasten geleverd en aangesloten, met elk 2 kleppenregisters van Smitsair Luchttechniek.”

Een tweede mooie referentie is de nieuwe chrysantenkwekerij voor U GRAND. Naast de groenteteelt is Technokas namelijk ook een veel en graag geziene partner in de sierteelt. “Op een kavel van 12 hectare hebben wij een hightech chrysantenkas van 10 hectare gerealiseerd, met diffuus glas, geïntegreerde gaasramen met gaascassettes, hogedrukverneveling, LED-verlichting en 35 luchtbehandelingskasten”, aldus Batist. “In navolging van de luchtramen zijn ook de luchtbehandelingskasten aan de buitenzijde voorzien van gaasboxen, zodat insecten efficiënt worden geweerd. Dankzij onze oplossing besparen de kwekers dus op energie én gewasbeschermingsmiddelen, zodat ook gezonder geteeld kan worden.” De 35 luchtbehandelingskasten zijn in de gevel gemonteerd en voorzien van in totaal 70 kleppenregisters van Smitsair Luchttechniek.

Wie ook focust op een gezonde, veilige en productieve teelt, is Koppert Biological Systems in Berkel en Rodenrijs. Speciaal voor deze internationale marktleider in natuurlijke bestuiving en biologische gewasbescherming ontwierp Smitsair Jetsystemen een luchtdeur die voorkomt dat vliegjes van de ene naar de andere ruimte kunnen vliegen. “De luchtdeur (ook wel: luchtgordijn) is tussen 2 kasafdelingen geplaatst en volledig op maat ontworpen”, vertelt Langeweg. “Op basis van o.a. de oppervlakte van de doorgang, de situatie (binnen/binnen) en de doelstelling van Koppert Biological Systems hebben wij de exact benodigde luchthoeveelheid per vierkante meter bepaald. Vervolgens hebben we hier de juiste ventilator en regeling bij gezocht, waarop de luchtdeur verder is uitgeëngineerd.”

De luchtdeur wordt standaard opgebouwd uit kanaalwerk of plenumdelen, in combinatie met hooginducerende roosters met jet-nozzles. “Kenmerkend voor onze jet-nozzles is de optimale instelbaarheid”, aldus Langeweg. “Door hun aerodynamische eigenschappen voorzien de jet-nozzles bovendien in een hoge uittredesnelheid bij een relatief lage voordruk. Maar ook in extreem lage geluidsniveaus. Indien gewenst verzorgen wij voor oplevering een rookproef of simulatie om de excellente werking te staven.”

Naast de tuinbouwsector zijn de jet-systemen van Smitsair Jetsystemen ook zeer geschikt voor bijvoorbeeld datacenters, winkels, showrooms, horeca, beurshallen en concertzalen, sport- en recreatieruimtes, distributiecentra, scholen, indoor speeltuinen en speelparken, kerken en de voedselindustrie.