Adviezen voor scholen met concrete verbeterplannen: ‘Geld alleen is geen garantie voor een Frisse School’

We zijn inmiddels een half jaar verder, tijd om ook in deze Frisse Scholen-special aan Froukje van Dijken (bba binnenmilieu) te vragen hoe het gaat met de gezondheid van de leeromgeving op scholen.

“Corona voert nog steeds de boventoon, ook als het gaat om ventilatie op scholen”, vertelt ze. “Het is nu ruim een jaar geleden dat de eerste maatregelen ingingen en niemand wist toen wat ons te wachten stond. Wat ik nu wel weet, is dat scholen zich door corona veel bewuster zijn geworden van het belang van ventileren. Ondanks dat het RIVM voornamelijk de nadruk legt op de anderhalve meter afstand en het belang van ventileren in eerste instantie niet bewezen achtte. De World Health Organisation (WHO) heeft het wat mij betreft mooi samengevat met de 3 C’s van situaties die vermeden moeten worden: Crowded places (met veel mensen bij elkaar), Close-contact settings (in het bijzonder waar mensen met elkaar praten op korte afstand) en Confined and enclosed spaces (met slechte ventilatie). Belangrijk is in elk geval dat er voor de verbetering van scholen € 360 miljoen beschikbaar is gesteld. De eerste tranche van € 100 miljoen werd uitgekeerd via de Speciale uitkering ventilatie in scholen (SUVIS) en was op 11 maart leeg. Hoe het resterende deel van het budget besteed gaat worden, is nog niet bekend gemaakt.”

In de regeling zijn randvoorwaarden gesteld, maar dat is nog geen garantie dat je als school een goed ventilatiesysteem krijgt. “Daar zijn toch echt goede afspraken voor nodig met adviseurs en installateurs”, aldus Van Dijken. “We kennen gevallen van scholen die een nieuw ventilatiesysteem kregen, maar docenten trokken gewoon de stekker eruit omdat de installatie teveel lawaai maakte. Voor nieuwbouw is dat afgedekt in de wettelijke eisen van het Bouwbesluit, maar voor bestaande bouw niet. Met alleen geld ben je er dus niet; je moet vooraf vastleggen dat er stille installaties moeten komen.”

Om scholen te ondersteunen met het stellen van de juiste eisen heeft bba binnenmilieu een SUVIS-advies geschreven; een kennisdocument met adviezen om een goede eindkwaliteit te borgen als installaties verbeterd worden. “We hebben dit uit eigen beweging geschreven en Ruimte-OK heeft het direct op haar website geplaatst. Bij een professioneel bestuur van een grote onderwijsorganisatie zie ik niet snel problemen ontstaan, kleinere scholen en eenpitters hebben het lastiger.”

“Het eerste advies is dat je duidelijke eisen moet stellen. Niet alleen wat betreft de hoeveelheid luchtverversing van de nieuwe installatie, maar ook over het geluidsniveau, tocht en dat de toegevoerde lucht schoon moet zijn. Zeg maar een Programma van Eisen Frisse Scholen Light”, aldus Van Dijken. “Ons tweede advies is: controleer bij oplevering of ook gedaan is wat afgesproken is, liefst door een onafhankelijk bureau. Punt drie is het onderhoud. Zorg voor een contract waarin dit goed is vastgelegd, zodat de onderhoudskosten straks geen verrassing zijn. Het vierde advies gaat over de monitoring van de prestaties. De SUVIS-regeling eist onder meer dat in elke onderwijsruimte CO2-meters komen waarvan de gegevens minimaal één jaar worden opgeslagen. Met de installateur kan worden afgesproken om hier periodiek over te rapporteren, om de prestaties en eventuele afwijkingen in beeld te krijgen.”

“We hebben dit advies vooral geschreven om te zorgen dat de scholen waar krijgen voor hun geld”, benadrukt Van Dijken. “Ze moeten nog steeds 70% van de kosten zelf betalen en dat is serieus geld. Dus zorg dat het goed gebeurt en geloof de installateur niet zomaar op zijn blauwe ogen. Scholen moeten zich er ook van bewust zijn dat de exploitatiekosten en energierekening omhoog gaan als er meer wordt geventileerd. Ook dat kun je van tevoren duidelijk in beeld brengen.”

“We zijn in elk geval blij dat scholen steeds bewuster bezig zijn met ventilatie en dat is deels te danken aan corona en aan het eerder genoemde eindrapport. Het effect van maatregelen kunnen we helaas nog niet beoordelen, omdat we geen representatieve situatie hebben. Corona betekent voor ons nog steeds: anderhalve meter afstand bewaken en ventileren, ventileren, ventileren. Voor het monitoren van de luchtkwaliteit letten we nu alleen op CO2. Fijnstof bijvoorbeeld, is nu even minder relevant. Fijnstof is en blijft echter wel een aandachtspunt en krijgt in de volgende versie van Frisse Scholen FS een paragraaf, maar ventilatie is nu veel urgenter. Zelfs een school naast een drukke weg adviseren wij de ramen open te zetten. Ik geloof in elk geval dat het voor scholen die – met SUVIS-geld of niet – hun ventilatie goed op orde krijgen, het letterlijk een verademing zal zijn.”    

Meer informatie is te vinden bij www.binnenmilieu.nl en www.ruimte-ok.nl.